Artikelen over Bantoetalen

Lees meer over het artikel In Congo is wit meer dan een kleur
Kinderen roepen ‘mzungu!’ naar passerende toeristen (foto: Jameel Winter)

In Congo is wit meer dan een kleur

Als ik in het oosten van de Democratische Republiek Congo ben, word ik regelmatig aangesproken met mzungu, het lokale woord dat verwijst naar ‘blanke mensen’. In het westen, onder andere bij Kinshasa, is er een ander woord gebruikelijk: mondele. Toen ik elf jaar was, verhuisden we terug naar Congo. Ik snapte toen…

Reacties uitgeschakeld voor In Congo is wit meer dan een kleur
Lees meer over het artikel In het Sso zegt één woord soms meer dan duizend beelden
In een mango bijten die nog niet helemaal rijp is, heet krɔ̀s in het Sso

In het Sso zegt één woord soms meer dan duizend beelden

'Ideofonen' zijn woorden die wel worden omschreven als woorden waarmee je kunt schilderen: ze roepen direct een bepaald beeld op. In het Nederlands, net als in andere Europese talen, komen ze niet heel veel voor. Je kunt denken aan bijvoorbeeld schitteren, twinkelen, of pats, zoals in ‘Pats de deur viel dicht’. Niet…

Reacties uitgeschakeld voor In het Sso zegt één woord soms meer dan duizend beelden
Lees meer over het artikel Ntjam Rosie: “Ik geniet van alle nuances in taal.”
foto door Nina van der Vlugt

Ntjam Rosie: “Ik geniet van alle nuances in taal.”

Ntjam Rosie is een singer-songwriter geboren in Kameroen die in haar jeugd naar Nederland is gekomen. In 2021 verscheen haar album Home Cooking. Een prachtig album dat tot stand kwam in haar eigen huis tijdens de pandemie. Op dit album zingt Ntjam Rosie niet alleen in het Engels, maar ook in het…

Reacties uitgeschakeld voor Ntjam Rosie: “Ik geniet van alle nuances in taal.”
Lees meer over het artikel Wie is de mol, en wat spreekt ‘ie in Zuid-Afrika? (deel 1)
Cape Town City Hall - foto door Martie Swart

Wie is de mol, en wat spreekt ‘ie in Zuid-Afrika? (deel 1)

(spoilerwaarschuwing: we bespreken een opdracht uit de eerste aflevering) Wie is de Mol 2023 is begonnen en dat brengt veel leuke momenten met zich mee. Het 23e seizoen speelt zich namelijk af in Zuid-Afrika! Niet alleen is het leuk om te raden wie de mol is, er is ook iets anders dat…

Reacties uitgeschakeld voor Wie is de mol, en wat spreekt ‘ie in Zuid-Afrika? (deel 1)
Lees meer over het artikel Waarom één op een lijkt in zoveel talen
Is het één of zomaar een palmboom in Kameroen? (foto Elisabeth Kerr)

Waarom één op een lijkt in zoveel talen

Weet je waarom de Nederlandse woorden één en een op elkaar lijken? Dat is geen toeval. Als je wat Engels hebt geleerd, weet je dat het ook zo is in het Engels – one en a(n). En ook in het Frans: un en un(e), en in het Duits eins en ein(e), enzovoort.…

Reacties uitgeschakeld voor Waarom één op een lijkt in zoveel talen
Lees meer over het artikel Reis door de tijd met Dahl’s Law
Met taal kan je tijdreizen (foto Chris Dlugosz)

Reis door de tijd met Dahl’s Law

Je hoort wel eens dat het Nederlands een beetje op het Duits lijkt. Of het Frans op het Spaans. Maar in Afrika zijn er wel 550 talen die allemaal op elkaar lijken! Die talen heten de Bantoetalen. Ze lijken zo op elkaar doordat ze vroeger één taal waren: Proto-Bantoe. Het Proto-Bantoe werd…

Reacties uitgeschakeld voor Reis door de tijd met Dahl’s Law

Klanken uit het verleden

Er wordt dikwijls gezegd dat iemand met een “accent” spreekt, en hieraan kunnen we herkennen waar iemand vandaan komt. Dit “accent” is de manier waarop we woorden uitspreken, de klanken dus, of fonetiek in taalkundige termen. Als goed ingeburgerde West-Vlaming in Limburg, heb ik bijvoorbeeld heel wat Limburgse woorden overgenomen en ik…

Reacties uitgeschakeld voor Klanken uit het verleden

Werkwoordparen in Afrikaanse talen

Deze maand vond de tiende editie van het Wereldcongres van Afrikaanse Taalkunde plaats. WOCAL is een driejaarlijks congres dat afwisselend op het Afrikaanse continent en elders plaatsvindt. Na Kameroen (2012), Japan (2015) en Marokko (2018) was nu Nederland aan de beurt om het te organiseren, en specifiek de afdeling Talen & Culturen van Afrika…

Reacties uitgeschakeld voor Werkwoordparen in Afrikaanse talen

Afrikaanse poëzie op MTV?

In 2013 werd er op MTV een optreden uitgezonden van ‘Joyous Celebration’ ‘live at Rhema Ministries’ in Johannesburg. Het optreden heet Izibongo Zenkosi, wat ‘izibongo van koningen’ betekent. Wat er op het podium gebeurt is een groot vraagteken wanneer men niet weet wat ‘izibongo’ zijn. Want wat is dat eigenlijk, izibongo? De…

Reacties uitgeschakeld voor Afrikaanse poëzie op MTV?
Lees meer over het artikel Waarom gebruikt in Tanzania wél iedereen Swahili en in Kenia niet?
Swahili is makkelijker te leren als je eerste taal ook een Bantoetaal is.

Waarom gebruikt in Tanzania wél iedereen Swahili en in Kenia niet?

Dit stuk liever luisteren? Dat kan ook: De twee Oost-Afrikaanse buurlanden Kenia en Tanzania worden vaak met elkaar vergeleken. Kenia koos na de onafhankelijkheid een meer op het Westen gerichte koers, Tanzania ging voor het socialisme. Inmiddels heeft zich in Kenia een redelijk functionerend meerpartijenstelsel ontwikkeld, en is er gedecentraliseerd. In Tanzania…

Reacties uitgeschakeld voor Waarom gebruikt in Tanzania wél iedereen Swahili en in Kenia niet?

Op water schrijven

‘Nee, je schrijft op water!’ zei Zanaira toen ze in het Makhuwa een vriend afwimpelde die om een gunst kwam vragen. Oftewel: je verdoet je tijd – mij om een gunst vragen is net zo nuttig als schrijven op water. En zo zijn er meer mooie uitdrukkingen, bijvoorbeeld: Zoeloe: De zon haalt…

Reacties uitgeschakeld voor Op water schrijven

Hlonipha – wat trouwen met je taalgebruik doet

Dit stuk liever luisteren? Dat kan ook: Bepaalde taalgemeenschappen in West-Afrika vermijden woorden voor bijvoorbeeld zout en zeep als het nacht is. Een heel ander voorbeeld van het vermijden van bepaalde woorden vind je in sommige taalgemeenschappen in oost- en zuidelijk Afrika. Bij de Xhosa, bijvoorbeeld, die in Zuid-Afrika wonen, spreken getrouwde…

Reacties uitgeschakeld voor Hlonipha – wat trouwen met je taalgebruik doet
Lees meer over het artikel Kikongo leenwoorden die boekdelen spreken
De kapucijner monniken in Angola (plaat uit 1747-1750)

Kikongo leenwoorden die boekdelen spreken

Op 15 augustus 1482 bereikte de vloot van Diogo Cão de monding van de Congo-stroom. Weinige dagen later plantte de Portugese kapitein geheel volgens de imperialistische gewoonten van zijn tijd een padrão of stenen pilaar op het grondgebied van het Kongo-koninkrijk. Hiermee wou hij eventjes meegeven dat dit land officieel bezit was…

Reacties uitgeschakeld voor Kikongo leenwoorden die boekdelen spreken

Bewegen door de tijd heen in het Ciwoyo

Het Ciwoyo is een taal die in het uiterste westen van de Democratische Republiek Congo wordt gesproken. Hoewel het Nederlands en het Ciwoyo historisch niets met elkaar te maken hebben, ontwikkelden ze allebei een vergelijkbare manier om de toekomende tijd uit te drukken. Ze gebruiken namelijk bewegingswerkwoorden. Wat de vergelijking van beide…

Reacties uitgeschakeld voor Bewegen door de tijd heen in het Ciwoyo

Waarom geld in Botswana een soort bloed is

Hoe je aan geld komt, is een vraag die veel mensen bezig houdt. Maar hoe je aan het woord voor geld komt, is nog veel interessanter. In de talen die in Botswana gesproken worden, hebben de woorden voor ‘geld’ een bijzondere voorgeschiedenis: meestal betekent hetzelfde woord ook ‘bloed’. In Botswana worden 28…

Reacties uitgeschakeld voor Waarom geld in Botswana een soort bloed is

Goddank voor de Burundese president

Een stukje over stemmen IN Afrika: op 20 mei 2020 zijn er verkiezingen Burundi, voor het parlement en de president. Dat eerste lijkt vrij eenvoudig, omdat er vaste percentages zijn voor een evenwichtige vertegenwoordiging in het parlement: 3 zetels zijn voor de etnische groep Twa, 40% van de zetels is voor de…

Reacties uitgeschakeld voor Goddank voor de Burundese president

Een eekhoorn met twee staarten

In het Rukiga, dat gesproken wordt in het westen van Uganda, hebben sommige woorden twee vormen: de eerste klinker kan toegevoegd (1a) of weggehaald worden (1b), en zowel o‑muterere als muterere betekent ‘eekhoorn’. (1) a. N-aa-reeba o-muterere. ik-vt-zie o-eekhoorn ‘Ik zag een eekhoorn.’ b. Ti-n-aa-reeba _-muterere. niet-ik-vt-zie eekhoorn ‘Ik zag geen eekhoorn.’…

Reacties uitgeschakeld voor Een eekhoorn met twee staarten
Lees meer over het artikel Matroesjkawoorden
Foto via matryoshkababy.com

Matroesjkawoorden

Weet je nog dat je bij Frans van alle naamwoorden moest leren of ze mannelijk of vrouwelijk zijn? Het is ‘le couteau’ (het mes) maar ‘la maison’ (het huis), en niet andersom. Het Duits voegt er nog een categorie aan toe: ‘der Mann’, ‘die Frau’, en ‘das Kind’. Maar Bantoetalen maken het…

Reacties uitgeschakeld voor Matroesjkawoorden
Lees meer over het artikel Naamwoorden parkeren in Bantoetalen
'Blue and Yellow' door Ben @ Flickr (CC-BY-SA)

Naamwoorden parkeren in Bantoetalen

In geen enkele taal ter wereld kan je maar willekeurig naamwoorden in een zin zetten; dan krijg je een woordenwirwar: ‘Soep gisteren tafel Maarten at’. Je kan misschien nét begrijpen wat er bedoeld wordt, maar het volgt niet de regels van de taal. Elk naamwoord heeft een bepaalde rol in de zin,…

Reacties uitgeschakeld voor Naamwoorden parkeren in Bantoetalen

Einde

Geen berichten meer te vinden