De Caraïben zijn de eilanden die in de Caraïbische zee liggen en de direct aangrenzende eilandgroepen zoals de Bahama’s en de Turks- en Caicoseilanden. Bepaalde landen aan de Caraïbische kust, zoals Guyana, Suriname, Frans Guyana en Belize, worden vaak ook tot de Caraïben gerekend vanwege de overeenkomsten in heden en verleden.

De hedendaagse Caraïbische bevolking en samenleving is onlosmakelijk verbonden met het koloniale verleden. Daarmee zijn beide ook in allerlei opzichten met Afrika verbonden. Als gevolg van de slavenhandel stammen de meeste huidige bewoners van de Caraïben grotendeels van Afrikanen af. Maar dat niet alleen. Afrikaanse talen en cultuur hebben bijgedragen aan de vorming van de Caraïben van vandaag de dag en hebben daarin duidelijk hun sporen nagelaten. Stemmen van Afrika zou dus niet compleet zijn zonder de Caraïben te behandelen.



Artikelen over Caraïben

Lees meer over het artikel Excuses in vier talen
Sranan en Papiaments op de voorpagina

Excuses in vier talen

Op 19 december 2022 bood minister-president Rutte namens de Nederlandse regering excuses aan voor het slavernijverleden (zie hier de toespraak). Hij deed dat in maar liefst vier talen: Nederlands, Engels, Papiaments, en Sranantongo. Waarom deze vier talen? Wat is de link met de slavernijgeschiedenis van Nederland? Nederlands ligt voor de hand als…

Reacties uitgeschakeld voor Excuses in vier talen

Meertaligheid op het strand: Wat borden en posters zeggen over taalvitaliteit op Aruba

Als je het mooiste strand van Aruba, Dos Playa, wil bezoeken, dan passeer je een groot meertalig bord met alle regels waar je je aan hebt te houden tijdens het bezoek aan het strand. De tekst op dit bord is niet geschreven in de taal van de oorspronkelijke bewoners van het eiland,…

Reacties uitgeschakeld voor Meertaligheid op het strand: Wat borden en posters zeggen over taalvitaliteit op Aruba

‘Yu no man broko mi’ – over het Eurovisiesongfestivallied van Jeangu Macrooy

Op 4 maart 2021 presenteerde de zanger Jeangu Macrooy zijn inzending voor het Eurovisie Songfestival aan het Nederlandse publiek. Het lied is getiteld 'Birth of a New Age' en is geschreven en geproduceerd door Jeangu Macrooy en Perquisite. Nederlandse Eurovisiesongfestivalinzendingen zijn vaak Engelstalig, maar dit is de eerste keer dat er ook…

Reacties uitgeschakeld voor ‘Yu no man broko mi’ – over het Eurovisiesongfestivallied van Jeangu Macrooy

Levensbericht Lilian Adamson, 3 april 1953-28 maart 2020

Enkele maanden geleden is drs. Lilian Adamson overleden, onderzoeker en docent van het Sranantongo en docent in het bijzonder onderwijs. Voor wie haar gekend hebben was Lilian een indrukwekkende persoonlijkheid, en haar collega’s hebben veel herinneringen aan haar. Lilian werd in op  1953 in Paramaribo geboren. Zij groeide op in het centrum…

Reacties uitgeschakeld voor Levensbericht Lilian Adamson, 3 april 1953-28 maart 2020
Lees meer over het artikel De coronacrisis op zijn Papiaments
Take it Izzy. Keda kas! [Dr. Izzy Gerstenbluth is de Jaap van Dissel van Curaçao; keda kas ‘blijf thuis’.]

De coronacrisis op zijn Papiaments

De coronacrisis op zijn Papiaments “Het marineschip Zr. Ms. Karel Doorman vertrekt maandag [13 april] naar Caribisch Nederland om de plaatselijke autoriteiten te helpen tijdens de coronacrisis,” meldt het ministerie van Defensie. Het onderstreept de kwetsbaarheid van de samenlevingen op de Antillen voor de pandemie. Het is daar vaak moeilijk om sociale…

Reacties uitgeschakeld voor De coronacrisis op zijn Papiaments

Geef me je taal, dat ik je beter versta (recensie)

Kort geleden verscheen in Haarlem bij Uitgeverij In de Knipscheer de bundel Geef me je taal, dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma pa mi por komprondé bo mihó. Hier volgt een korte recensie: Taaldocente Hilda de Windt Ayoubi heeft een bijzondere interesse voor ‘minderheidstalen’. Ze zet zich onder andere in…

Reacties uitgeschakeld voor Geef me je taal, dat ik je beter versta (recensie)

Als je taal naar de barrebiesjes gaat…

Net zoals andere creooltalen in het Caribisch gebied was het Berbice Nederlands ooit de taal van een plantagekolonie. Maar Berbice (in het huidige Guyana in Zuid-Amerika) was geen typische kolonie. En het Berbice Nederlands was geen typische creooltaal. Het is opmerkelijk hoe sterk de aanwezigheid is van woorden en grammaticale kenmerken uit het Oostelijk Ijo, dat langs de zuidoostelijke kust van Nigeria gesproken wordt. Het Berbice Nederlands heeft eigenschappen geïncorporeerd van de grammatica van zowel het Nederlands als het Ijo, maar is desondanks heel anders dan beide. In wat voor samenleving kan zo'n taal ontstaan?

Reacties uitgeschakeld voor Als je taal naar de barrebiesjes gaat…

Papiamentu: een trans-Atlantische tocht

Het Papiaments, de taal van Aruba, Bonaire en Curaçao, is één van de spannendste talen ter wereld. Waarom is het Papiamentse woord voor ‘wit’, blanku, van het Spaans afgeleid, terwijl dat voor ‘zwart’, pretu, van het Portugees komt? En is deze taal echt in het Caraïbisch gebied ontstaan of komt ze eigenlijk uit Afrika? En hoe kon het Papiaments zich tegenover het koloniale Nederlands handhaven?

Reacties uitgeschakeld voor Papiamentu: een trans-Atlantische tocht

Frank Martinus Arion en het Papiamento

Frank Martinus Arion (Curaçao, 1936) is een bijzonder mens. In Nederland is hij vooral bekend door zijn roman Dubbelspel, die zich op Curaçao afspeelt en over een partijtje domino gaat dat symbool voor alles wat er in een kleine eilandgemeenschap gebeurt. In Nederland zijn de volgende drie andere kanten van deze gigant veel minder bekend: zijn poëzie, zijn bemoeienis met het Papiamento (op Curaçao schrijven ze Papiamentu), en zijn betrokkenheid bij het onderwijs. Daarnaast heeft Frank Martinus onderzoek gedaan naar de oorsprong van het Papiamento.

Reacties uitgeschakeld voor Frank Martinus Arion en het Papiamento
Lees meer over het artikel Anansi en de grote oversteek
Bron: Gerald McDermott, Anansi the Spider

Anansi en de grote oversteek

De sluwe, listige maar meedogenloze spin Anansi is de held van de Caraïben. Geen tegenstander zo sterk, geen vijand zo gevaarlijk of Anansi is hem te slim af. Anansi stamt uit de religie van de Asante uit Ghana en is met de slavernij mee naar de Caraïben verhuisd. Daar is hij het symbool van het stille verzet tegen de slavenhouders geworden: Anansi, de nietige spin, verslaat zijn sterkere vijanden niet door spierkracht maar door woorden en slimheid.

Reacties uitgeschakeld voor Anansi en de grote oversteek
Lees meer over het artikel ‘Afro-Vlaams’ in de Caraïben
Suikerplantage Constitution Hill op St. Croix, ca. 1840. Bron: www.slaveryimages.org, compiled by Jerome Handler and Michael Tuite

‘Afro-Vlaams’ in de Caraïben

Wist je dat de Amerikaanse Maagdeneilanden van 1672 tot 1917 een Deense kolonie waren (Deens West-Indië)? En dat in deze kolonie heel veel Vlamingen en Nederlanders woonden? In de eerste zeventig jaar van deze kolonie was onze taal zelfs zó belangrijk dat men officiële documenten in het Nederlands schreef (in plaats van in het Deens, de officiële taal). De Afrikanen die zij als slaven hielden, hebben in de kolonie een taal gecreëerd met veel woorden van specifiek West- en Zeeuws-Vlaamse afkomst. Tegenwoordig wordt deze taal niet meer gesproken, maar vooral in de 18e en de 19e eeuw was dit de moedertaal van veel bewoners van de drie Deense (nu Amerikaanse) Maagdeneilanden.

Reacties uitgeschakeld voor ‘Afro-Vlaams’ in de Caraïben

Het Papiamentse ‘gespreek’

Het Papiaments is de taal van Curaçao, Aruba en Bonaire. De eigenheid van het Papiaments heeft de Curaçaose dichteres en vertaalster Hilda de Windt Ayoubi geïnspireerd tot onderstaand gedicht in het Nederlands over haar bijzondere moedertaal.   Het Papiamentse 'gespreek'   Waren er op ons eiland geen groepen geweest die een belangrijke…

Reacties uitgeschakeld voor Het Papiamentse ‘gespreek’

Op de ‘daken van Nederland’ spreekt men geen Nederlands

Op 18 November 2010 beklommen ondernemers van de gemeente Vaals de 877 meter hoge Mount Scenery op Saba, een eilandje in de Caraïbische zee. Ze plaatsten daar een replica van een speciale dakvormige steen: het "dak van Nederland”. Doordat Saba sinds 2010 een bijzondere gemeente van Nederland is geworden, is de in het Zuid-Limburgse Vaals gelegen Vaalserberg (321m.) officieel niet meer het hoogste punt van Nederland. De Vaalserberg blijft wel de hoogste berg in Europees Nederland. Saba en Vaals zijn niet alleen de hoogst gelegen plaatsen van respectievelijk Caribisch en Europees Nederland, maar ook op taalgebied vertonen ze verrassende overeenkomsten.

Reacties uitgeschakeld voor Op de ‘daken van Nederland’ spreekt men geen Nederlands

De vijf Guyana’s, de Verenigde Naties van Zuid-Amerika

Guyana en Suriname zijn twee buurlanden die deel uitmaken van het Guyana Plateau. Door het koloniale verleden en de relatie met de kolonisator zijn deze twee landen niet voortdurend op elkaar betrokken geweest. Niettemin hebben ze veel gedeelde geschiedenis en worden ze met vergelijkbare uitdagingen geconfronteerd. Lees hier wat de vijf Guyana’s kenmerkt en bindt.

Reacties uitgeschakeld voor De vijf Guyana’s, de Verenigde Naties van Zuid-Amerika

Lenga di Mama – Moedertaal

De Internationale Moedertaaldag wordt elk jaar gevierd op 21 februari, om de waarde van de eigen taal van iedereen te benadrukken. Geïnspireerd door deze dag schreef de Curaçaose dichteres en vertaalster Hilda de Windt Ayoubi het volgende gedicht, in het Papiamento, de taal van Curaçao, Aruba, en Bonaire. Vertaling Pieter Muysken.

Reacties uitgeschakeld voor Lenga di Mama – Moedertaal

Chimamanda Ngozi Adichie en Chika Unigwe: stemmen die aandacht verdienen

Welke gemiddelde lezer weet dat het West-Afrikaanse land Nigeria prat kan gaan op een Nobelprijswinnaar voor literatuur (Wole Soyinka) én een van de meest prominente romanschrijvers van de twintigste eeuw (Chinua Achebe)? En wie weet dat deze auteurs, die allebei hun carrière begonnen zijn in de jaren vijftig, de inspiratiebron zijn geweest voor een hele reeks jongere schrijvers in hun thuisland en in de diaspora? Daria Tunca gaat in dit artikel in op de stemmen van Chimamanda Ngozi Adichie en Chika Unigwe, twee stemmen die gehoord mogen worden.

Reacties uitgeschakeld voor Chimamanda Ngozi Adichie en Chika Unigwe: stemmen die aandacht verdienen
Lees meer over het artikel Afrikaanse namen voor Surinaamse planten
Foto: Minke Reijers

Afrikaanse namen voor Surinaamse planten

Ethnobotanicus Tinde van Andel en collega's onderzochten de herkomst van plantennamen van de Surinaamse Marrons, afstammelingen van gevluchte Westafrikaanse plantageslaven. Hun kennis van de Afrikaanse flora hielp hen overleven in het oerwoud. Veel Surinaamse bomen dragen daarom nog steeds een Afrikaanse naam.

Reacties uitgeschakeld voor Afrikaanse namen voor Surinaamse planten

Afro-Amerikaanse science-fiction: literatuur van vrijheid

Auteurs in de Afrikaanse diaspora gebruiken vaak conventies van westerse literatuur voor hun eigen doelen. Ze kunnen bijvoorbeeld de opzet van een detective gebruiken, maar zo aangepast dat het verhaal hun boodschap uitzendt en eigenlijk nog heel weinig weg heeft van wat wij een detective zouden noemen. Zo zien we dat ook bij science-fiction, een genre dat binnen de Afrikaanse diaspora een heel eigen leven gekregen heeft. Science-fiction is lang niet zo Europees of Amerikaans als je zou denken.

Reacties uitgeschakeld voor Afro-Amerikaanse science-fiction: literatuur van vrijheid

Skepi-Nederlands: Is dit geen moye taal?

Het Skepi-Nederlands is een mooie taal, of beter was een mooie taal, want het wordt nu niet meer gesproken. Het Skepi-Nederlands werd gesproken in een Zeeuwse nederzetting aan de rivier de Essequibo in Guyana in de 18e eeuw. Daar waren plantages waarop West-Afrikaanse slaafgemaakten in verschrikkelijke omstandigheden indigo, suiker, koffie en cacao moesten verbouwen onder toeziend oog van planters uit voornamelijk Zeeland. In deze situatie ontstond het Skepi-Nederlands. Het is een mengtaal van Zeeuwse dialecten en verschillende West-Afrikaanse talen en dialecten. In dit artikel wordt gekeken naar het oudste zinnetje uit deze taal.

Reacties uitgeschakeld voor Skepi-Nederlands: Is dit geen moye taal?

Einde

Geen berichten meer te vinden