In de Surinaams-Nederlandse geschiedenis is 25 november 1975 een belangrijke dag. Op deze dag werd Suriname staatkundig onafhankelijk verklaard. Sindsdien staat deze dag bekend als Srefidensi Dey, oftewel Onafhankelijkheidsdag. Maar waar komt het woord srefidensi vandaan?
Srefidensi
Het woord is bedacht door de dichter en schrijver Henny de Ziel (Paramaribo, 15 januari 1916 — Haarlem, 3 februari 1975), wellicht beter bekend onder zijn pseudonym Trefossa. Eerst was er geen woord voor het begrip onafhankelijkheid in het Sranantongo. Men leende het woord onafhankelijkheid uit het Nederlands als er in het Sranantongo of een andere Surinaamse taal over gesproken werd. Trefossa bracht daar verandering in. Zo’n belangrijk begrip moest toch ook in het Sranantongo verwoord kunnen worden?
We kunnen Trefossa niet meer vragen hoe hij op dit woord gekomen is. Hij overleed te Haarlem op 3 februari 1975. Maar de documentaire Mi a no mi van Ida Does geeft inzicht in hoe het destijds gegaan zou kunnen zijn. Daar horen we hoe familievriendin Mavis Noordwijk de geboorte van het woord reconstrueert op basis van handgeschreven notities in een kladblok:
Mek’ den si (laat ze zien), mek’ den syi (laat ze zien) … tak un’ srefi (dat wij/jullie zelf) … ja, un’ srefi mus’ denki (ja, wij/jullie zelf moeten denken) … Srefidensi!
In het begin klonk het woord srefidensi nog wat onwennig, maar al snel sloeg het aan. Populaire zangers zoals Lieve Hugo en the Mighty Botai bezongen de naderende onafhankelijkheid in hun liederen en droegen zo bij aan de verspreiding en acceptatie van het nieuwe woord. Lieve Hugo zou zijn lied ‘Srefidensi’ laten horen tijdens het hijsen van de Surinaamse vlag voor de eerste keer op 25 november 1975, maar dat heeft niet zo mogen zijn. De zanger overleed tien dagen voor de plechtigheid.
Klik op de afbeelding om naar het lied te luisteren via Youtube. Wan switi Srefidensi Dey alasma!
Meer weten over Srefidensi? Ga dan naar het Srefidensi project van Sara Blokland
Meer weten over Srefidensi muziek? Lees dan ‘De vergeten historische waarde van Srefidensi-muziek‘ door Roy Khemradj