De Tsotsitaal is een Zuid-Afrikaanse niet-standaardtaal, oorspronkelijk ontstaan in de townships van Gauteng, een provincie van Zuid-Afrika die voornamelijk het stedelijk gebied van Johannesburg omvat. De taal blijft zich voortdurend ontwikkelen.

Criminele bendes gebruikten de taal om te communiceren op een manier die de politie niet begreep. Tsotsitaal is ontstaan als gevolg van contact in een meertalige omgeving in het negentiende-eeuwse Zuid-Afrika. Men brengt Tsotsitaal meestal in verband met specifieke townships zoals Soweto, Atteridgeville, Sebokeng, en de East Rand. Ondanks het feit dat er regionale verschillen bestaan in de Tsotsitaal is het Afrikaans over het algemeen zijn basistaal.

De exacte oorsprong van Tsotsitaal is grotendeels onduidelijk. Volgens Brook (2010) is het mogelijk dat Tsotsitaal ontwikkeld werd door verschillende criminele bendes die actief waren op de Witwatersrand in het begin van de 20e eeuw en daar wordt het nu ook nog vaak mee geassocieerd. Maar Brook stelt dat het ook mogelijk is dat de taal zich pas later ontwikkelde rond de jaren ’50 – ’60.
De taal ontwikkelde zich door een aantal redenen: Tsotsitaal werd geboren als een taal van creativiteit en passie maar ook als een uiting van verdriet, woede en wrok. Daarnaast fungeerde de taal als een brug voor jonge gescheiden gemeenschappen die elk hun eigen taal spraken, maar met Tsotsitaal hadden ze een gemeenschappelijke taal. Tsotsitaal functioneerde tevens als de lingua franca wanneer mannen onderling contact hadden. Een lingua franca is een taal die door de gebruikers als gemeenschappelijke gezien wordt. En ten slotte diende het als een middel om illegale activiteiten te organiseren en te communiceren in een taal die de politie nog niet machtig was (Brook, 2010).

De ‘cultuur’ van de Tsotsitaal sprekers kenmerkte zich door het dragen van kleding van bepaalde dure merken. In deze machocultuur werden middels de ‘Tsotsicultuur’ de mannen van de jongens gescheiden. Door onder andere deze kleding te dragen kon men laten zien dat men ‘streetwise’ was. Dit komt tot uitdrukking door de andere naam voor Tsotsitaal, namelijk Flaai– of Fly Taal, die er op duidt dat iemand glad en ‘citywise’ is.

Vroeger was Tsotsitaal een taal die voor velen overkwam als een geheimtaal. En dat was ook de bedoeling. De taal diende ervoor om te zorgen dat Afrikaanssprekenden, zoals de politie en andere wetshandhavers, niets begrepen van de activiteiten die de jongeren organiseerden. Vandaag de dag ontwikkelt Tsotsitaal zich nog steeds, want ook de nieuwe generatie wil de politie te slim af zijn.

Literatuur

• Bembe, M., & Beukes, A.-M. (2007). The use of slang by black youth in Gauteng. Southern African Linguistics and Applied Language Studies, 463–472.
• Brook, K. (2010). Interactions of South African languages: Case study of Tsotsitaal. 1-5.