Van 10 tot 12 mei vindt de eerste Caribbean Climate & Energy Conference (CCEC) plaats op Aruba. Deze conferentie wordt georganiseerd door Aruba en Nederland om de samenwerking tussen kleine eilanden wereldwijd te bevorderen en de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan. Maar hoe praat je over klimaatverandering in het Papiaments? Stemmen van Afrika gaat op onderzoek.
Kleine laaggelegen eilanden zoals Aruba, Bonaire, Saba en Sint Eustatius (en Curaçao) in Caribisch Nederland, zijn extra kwetsbaar voor klimaatverandering. De vraag hoe er met de klimaatcrisis moet worden omgegaan, houdt de gemoederen op de Caribische eilanden al langer bezig bezig. In mei 2022 vond op Curaçao de eerste sessie van de Curaçao Climate Change Platform plaats. In dat jaar gaf Greenpeace de Vrije Universiteit de opdracht om de gevolgen van klimaatverandering op Bonaire te onderzoeken. En wees Greenpeace de Nederlandse Tweede Kamer op het belang van steun vanuit Nederland zodat ook de andere Caribische eilanden in het Koninkrijk soortgelijke onderzoeken konden uitvoeren.
Uit het onderzoek van de VU blijkt dat Bonaire hard zal worden geraakt door klimaatverandering als de wereldwijde opwarming van de aarde niet wordt tegen gegaan. Hittegolven en extreem weer zullen toenemen. Een vijfde deel van het eiland zal door zeespiegelstijging verdwijnen, waaronder belangrijk cultureel erfgoed. Het koraal zal afsterven door opwarming van het zeewater. Bonaire verliest dan een belangrijke bron van inkomsten, omdat het koraalrif rondom het eiland veel toeristen trekt. Maar het rif is ook belangrijk omdat het overstromingen tegenhoudt. Toch is het volgens de onderzoekers nog niet te laat. Wel moet er op korte termijn actie ondernomen worden om het eiland en de inwoners te beschermen.
De internationale focus van CCEC laat zien dat de klimaatcrisis niet één ver weg gelegen eiland betreft. Het gaat ons allemaal aan. Dan zijn samenwerking en goede communicatie belangrijk. Aruba, Nederland en St Maarten hebben nu een samenwerkingsakkoord ondertekend. In dit ‘Memorandum of Understanding’ (MoU) wordt duurzame energie ingezet als het antwoord op de klimaatcrisis.
De Nederlands-Caribische eilanden zijn meertalig. Naast het Nederlands zijn ook het Engels en het Papiaments erkend als officiële talen op Aruba, Bonaire, Sint-Eustatius en Saba en Curaçao. Vooruitlopend op de voorgenomen samenwerking staan hieronder enkele relevante termen in het Papiaments voor klimaatgesprekken van de toekomst:
Broeikasgas – Gas di invernadero
CO2 – Bióksido di Karbon
Duurzame energie – Energía duradero / Energía renobabel
Extreem weer – Tempu ekstremo / Wer ekstremo
Fossiele energie – Energía fosil
Het koraal verbleekt – E koral ta blikia
Hittegolf – Ola di kalor
Hittestress – Stress dor di kalor
Klimaat – Klima
Klimaatcrisis – Krisis di klima / Krisis ambiental
Klimaatverandering – Kambionan di klima
Koraalrif – Refnan di koral
Kwetsbaarheid – Vulnerabelidat
Mangrove – Palu di mangel
Milieu – Medio Ambiente
Overstroming – Inundashon
Temperatuursverhoging – Subida di temperatura / Aumento di kalor
Tropische storm – Tempestat tropikal
Uitstoot – Emishon
Voortplanten van koralen – Reprodukshon di koral
Weerbaarheid – Resiliensia
Zeespiegeldaling – Bahada di nivel di laman
Zeespiegelstijging – Subida di nivel di laman
Bronnen
https://www.greenpeace.org/nl/acties/bonaire/bonaire-klimaat-feiten/
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/klimaatnood-het-hoogst-op-de-cariben
https://antilliaansdagblad.com/aruba/27337-klimaatconferentie-op-aruba
https://www.greenpeace.org/nl/klimaatverandering/55212/tweede-kamer-ke-akshon-di-klima-pa-hulanda-karibense/
