Groot nieuws: de Nobelprijs voor Literatuur gaat naar de Tanzaniaanse schrijver Abdulrazak Gurnah. Gurnah werd geboren in Zanzibar en een groot deel van zijn oeuvre speelt zich af in Oost-Afrika. Hij is professor emeritus in de literatuur aan de Universiteit van Kent in het Verenigd Koninkrijk, en doceerde ook een aantal jaar aan de Bayero Universiteit in Kano, Nigeria.
Het Nobelprijscomité prijst Gurnah “voor zijn compromisloze, meelevende, en doordringende analyse van de effecten van het kolonialisme en van het lot van vluchtelingen tussen culturen en continenten”. Anders Olsson, voorzitter van het Nobelcomité, merkt verder op dat het werk van Gurnah “stereotypische beschrijvingen vermijdt, en onze blik opent naar een cultureel divers Oost-Afrika dat nog niet zo bekend is in andere delen van de wereld.”
Gurnah begon met schrijven als 21-jarige, toen hij net naar Engeland gevlucht was vanuit Zanzibar. Hoewel hij schrijft in het Engels komt ook zijn moedertaal, het Swahili, in veel van zijn boeken voor. Hij publiceerde tot nu toe tien novelles —de eerste is Memory of Departure— en een aantal korte verhalen. Sinds 1987 heeft hij ook als redacteur bijgedragen aan het internationale literatuurtijdschrift Wasafiri, Swahili voor ‘de reiziger’.
Gurnah’s werk werd eerder al genomineerd voor belangrijke prijzen als de Booker Prize, de Whitbread Award en de Commonwealth Writers’ Prize. De Nobelprijs kwam voor hem persoonlijk als een grote verrassing. Hij vertelde The Guardian dat hij zelf de uitreiking aan het volgen was toen hij gebeld werd door het comité, en dat hij dacht dat hij voor de gek gehouden werd.
Yusuf
Een van de belangrijkste boeken van Gurnah is Paradise, een roman waarin het bekende verhaal van Jozef uit de Bijbel of Yusuf uit de Koran is verwerkt. Paradise is een historische roman die speelt in het begin van de kolonisering vanTanzania. Met de karavaan waarin Yusuf meereist brengt het de lezer naar de Congo en naar de komst van de Duitsers in Oost Afrika en het begin van de Eerste Wereldoorlog.
Het Yusuf-verhaal is het onderwerp van een symposium op 30 oktober in de Openbare Bibliotheek van Amsterdam:
https://www.universiteitleiden.nl/agenda/2021/10/jozefcongres-raia
