Mahmoud Ahmed Abdulkadir, beter bekend onder de bijnaam Ustadh Mau, is een vooraanstaande dichter en imam van het eiland Lamu in Kenia. Zijn privébibliotheek bevat prachtige materialen, zoals de manuscripten van zijn gedichten en gedrukte boekjes en memoires uit het Midden-Oosten en India. Daarnaast zijn er ook audiocassettes van zijn vrijdagpreken, die hij sinds 1986 in de Pwani Moskee op Lamu heeft gehouden.

Door sociale en ecologische omstandigheden op Lamu wordt Ustadh’s bibliotheek ernstig bedreigd. Het eiland heeft beperkte middelen voor archiefbehoud en boekenwurmen (ntwa) hebben zijn verzameling al deels aangetast. Dankzij een subsidie van het Modern Endangered Archive Program kon er in oktober 2022 door het UMADA (Ustadh Mau Digital Archive) team worden gestart met het conserveren en digitaliseren van delen van de collectie. Het conserveren en digitaliseren heeft als doel de materialen voor iedereen vrij toegankelijk te maken.

Ustadh Mau’s werk wordt echter al decennia lang op allerlei manieren gecirculeerd langs de Keniaanse kust. Als een imam, dichter en bakker maar ook als historicus, sociaal leider en activist weet Ustadh Mau alle lagen van de samenleving te bereiken. Gedichten als Wasiya wa Mabanati (‘’Advies voor dames’’) en politieke gedichten zoals Kimwondo (‘’Vallende Ster’’) gingen bijvoorbeeld rond als audio-opnames op zowel Lamu als op ver buiten het eiland. De gedichten en vrijdagpreken van Ustadh Mau bevatten een groot scala aan onderwerpen – taboedoorbrekende thema’s zoals seksueel geweld, HIV/AIDS en drugsverslaving worden voorzichtig en vaak vanuit een islamitisch en gemeenschappelijk perspectief benaderd. Zijn inzet voor de bevolking van Lamu maakt hem een bijzonder en gerespecteerd mens op het eiland, waar hij eveneens wordt erkend als mtu wa watu (‘’mens van de mensen’’). Ustadh Mau wordt gedreven door een diepgaande liefde voor zijn gemeenschap, de religieuze plicht om mensen te helpen en om verandering teweeg te brengen waar mogelijk en waar nodig is.

Naast sociale kwesties komen ook onderwerpen zoals het vieren en behouden van (Swahili) cultureel erfgoed en taal conservatie aan bod in zijn werken. De dichter schrijft het vaakst in het lokale dialect van Lamu, een specifieke vertakking van het Swahili genaamd Kiamu. Hiervoor gebruikt hij graag het Arabische schrift (ajami). De sociopolitieke context en geschiedenissen van Kenia, specifiek die van de kust (pwani) is voelbaar en traceerbaar in zijn rijke collectie. Het digitaliseren van zijn werk en het toegankelijker maken voor een nog groter publiek is hierom een grote aanwinst voor onze algemene kennis en navertelling van Oost-Afrikaanse en islamitische geschiedenis.

De gedigitaliseerde gedichten en preken zijn binnenkort te lezen en te beluisteren via het portal van het Modern Endangered Archive Program. Voor wie nu al naar een gedicht van Ustadh Mau wil gaan luisteren kan terecht op Figshare, waar audio-opnames van zijn gedichten Wasiya wa Mabanati en Haki za Watoto te vinden zijn, die door verschillende lezers (msomaji) worden voorgedragen. 19 gedichten van Ustadh Mau, waaronder Wasiya wa Mabanati en Haki za watoto, werden recentelijk samen met een Engelse vertaling gepubliceerd in de open access publicatie ‘In This Fragile World: Swahili Poetry of Commitment by Ustadh Mahmoud Mau’. Veel luister- en leesplezier toegewenst!

Voor meer informatie over Ustadh Mau en de Swahili Muslim Library zie de documentaire MAKTABA YA KIDIJITALI YA USTADH MAU (in Swahili met Engelse ondertiteling).

LET OP: Ustadh Mau komt op 23 en 24 mei naar Nederland ! Hij neemt deel aan een rondetafelgesprek en leest voor uit zijn gedichten (23 mei, 20:00 uur, Index Poetry Bookshop Herenstraat 85 Leiden; 24 mei, 19:30 uur, La Stanza Bookshop, Noordeinde 98, Den Haag).